Συνεπιμέλεια τέκνων – Τι προβλέπει το νέο νομοσχέδιο που αναμένεται να ψηφιστεί;
Ορισμός: Συνεπιμέλεια καλείται η από κοινού επιμέλεια των τέκνων και από τους δύο γονείς, έχοντας ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις με σκοπό να συμμετέχουν εξίσου στην ανατροφή και διαπαιδαγώγησή του.
Εφαρμογή του νέου νόμου – Τι προβλέπεται: Το Υπουργείο Δικαιοσύνης επιχειρεί να δώσει τέλος στην αντιδικία μεταξύ των γονέων που έχουν πάρει διαζύγιο, προκειμένου να προστατεύσει το συμφέρον των τέκνων, παρουσιάζοντας νέο νομοσχέδιο στο υπουργικό συμβούλιο ήδη από τις 24 Φεβρουαρίου του 2021, το οποίο αναμένεται να εφαρμοστεί μετά τις 30 Ιουνίου του 2021.
Πιο συγκεκριμένα, ο νέος αυτός νόμος θα εισαχθεί με σκοπό την μη διάκριση μεταξύ των γονέων, με την από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς μετά το διαζύγιο και την προώθηση των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης των οικογενειακών διαφορών όπως η διαμεσολάβηση.
Η ήδη ισχύουσα ελληνική νομοθεσία, στο άρθρο 1513 ΑΚ, ορίζει ότι στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, η άσκηση της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Μπορεί να ανατεθεί στον ένα από τους δύο γονείς, ή αν αυτοί συμφωνούν και στους δύο από κοινού.
Ο νέος νόμος που αναμένεται να ψηφιστεί, θέτει την συνεπιμέλεια και από τους δύο γονείς ως κανόνα, με σκοπό την συναπόφαση των γονέων στην ανατροφή των παιδιών τους. Το Δικαστήριο, σύμφωνα με το νομοσχέδιο αυτό, θα μπορεί να αποκλίνει από την συνεπιμέλεια, που τίθεται ως κανόνας, μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα σε περίπτωση ακαταλληλότητας του ενός γονέα.
Οφέλη της συνεπιμέλειας
Τα οφέλη του νέου νόμου της συνεπιμέλειας είναι πλείστα. Αρχικά το παιδί θα συναναστρέφεται εξίσου και με τους δύο γονείς, γεγονός που απώτερο σκοπό έχει την ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξη του. Επιπλέον με την εφαρμογή του προαναφερόμενου νόμου, θα περιοριστούν σημαντικά οι δυσάρεστες επιπτώσεις που προκαλεί το διαζύγιο στην ψυχολογία του τέκνου. Με την κοινή φροντίδα και επιμέλεια και από τους δύο γονείς, τα παιδιά απολαμβάνουν υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, καθώς με την ύπαρξη δύο νοικοκυριών, οι κίνδυνοι φτώχειας μειώνονται σημαντικά.
Πιθανές αρνητικές επιπτώσεις του νέου νομοσχεδίου της συνεπιμέλειας: Ωστόσο, ο θεσμός της συνεπιμέλειας, μπορεί να εμφανίσει και ορισμένες αρνητικές επιπτώσεις στο συμφέρον του τέκνου. Το παιδί ενδέχεται να έρθει αντιμέτωπο με τις συγκρούσεις των γονέων του, καθώς οι σχέσεις μεταξύ τους μετά το διαζύγιο είναι διαταραγμένες και η επικοινωνία και η συνεννόηση μεταξύ τους εξαιρετικά δύσκολη.
Συμπερασματικά: Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς πρέπει να έχουν την πρόθεση ομαλής συνεργασίας μεταξύ τους με απώτερο σκοπό την ορθή ανατροφή και διαπαιδαγώγηση των τέκνων τους έτσι ώστε να ευδοκιμήσει η εφαρμογή του νέου νομοσχεδίου της συνεπιμέλειας.
Ο χωρισμός των γονέων, ανεξαρτήτως υπαιτιότητας, δεν θα πρέπει να στερεί από κανέναν το δικαίωμα άσκησης της επιμέλειας, καθώς είναι αναγκαία η συμμετοχή και των δύο για την σωστή ανάπτυξη της προσωπικότητας του τέκνου.
Απόφαση σχετική με την συνεπιμέλεια: Μονομελές Πρωτοδικείο Λασιθίου (261/2020). Ενδιαφέρον παρουσιάζει το σκεπτικό του Δικαστηρίου στην ως άνω απόφαση αναφορικά με το θεσμό της συνεπιμέλειας.
Συγκεκριμένα, το δικαστήριο αναφέρει πως “σε πραγματικό – βιωματικό επίπεδο, για να εφαρμοστεί η συνεπιμέλεια, διασφαλίζοντας κυρίαρχα το συμφέρον του τέκνου, απαιτείται, αφενός μεν, να υπάρχουν κοντινοί τόποι διαμονής των γονέων, ώστε να εξασφαλίζεται η εύκολη και ασφαλής πρόσβαση του παιδιού και στις δύο χωριστές κατοικίες και από αυτές στο σχολείο και τις λοιπές δραστηριότητές του, αφετέρου δε να τηρούν οι γονείς μεταξύ τους καλές και αρμονικές σχέσεις, έτσι ώστε, η παράλληλη ύπαρξη δυο κέντρων ζωής του παιδιού να μην αναστατώνει και απορρυθμίζει τη ζωή του, ούτε να δημιουργεί σε αυτό έλλειψη σταθερότητας και ανασφάλειας, όπως θα συμβαίνει αν συνεχίζει να ζει σε κλίμα συνεχών εντάσεων και τριβών μεταξύ των γονέων του, καθόσον η εναλλασσόμενη ανατροφή απαιτεί μια πραγματική συνεργασία μεταξύ των γονέων στις επιλογές και στη διαχείριση του ανηλίκου κατά τρόπο παραγωγικό.
Το Δικαστήριο σημειώνει πως κατά την κρίση του, ο θεσμός της συνεπιμέλειας απαιτεί οι διαπροσωπικές σχέσεις των εν διαστάσει γονέων να διακατέχονται από το μέγιστο δυνατό επίπεδο αμοιβαίας αγάπης, εμπιστοσύνης, κατανόησης και συνεργασίας, ώστε το τέκνο, το οποίο θα καλείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα να μεταβαίνει από τη μία οικία στην άλλη και είναι ήδη επιφορτισμένο με την έλλειψη μόνιμης εγκατάστασης και τη συνεχή εναλλαγή οικιακού περιβάλλοντος, να μην επιφορτώνεται και με το βάρος των ανακυπτουσών αυτών συγκρούσεων.
Η συνεπιμέλεια ενδεχομένως να έχει ευεργετικά αποτελέσματα για το ανήλικο τέκνο, μόνο εφόσον λειτουργήσει υπό την ανωτέρω προϋπόθεση (της αρμονικής διαπροσωπικής σχέσης των γονέων), η οποία, όμως, δεν μπορεί να υπάρξει, αν αυτή δεν αποφασιστεί συναινετικά από τους γονείς, κατόπιν διαλογικής συζήτησης.
Τίθεται, επομένως, εν αμφιβόλω εάν η απαραίτητη προϋπόθεση της αγαστής συνεργασίας των γονέων στην άσκηση της κοινής επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου τους, είναι δυνατόν να επέλθει, όταν η έναρξη της προσπάθειας αναζήτησης λύσης επί του ζητήματος αυτού, λαμβάνει χώρα με αντιδικία ενώπιον του δικαστηρίου.
Συνεπώς, κατά τη γνώμη του Δικαστηρίου, ο θεσμός της συνεπιμέλειας, υπό τη μορφή της εναλλασσόμενης διαμονής του ανηλίκου τέκνου στην οικία του κάθε γονέα, δεν μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του τέκνου, όταν καλείται ο φυσικός δικαστής να τον επιβάλει, κατόπιν άσκησης σχετικών αγωγών από τους δύο γονείς, καθώς δεν στηρίζεται στα αισθήματα αμοιβαίας αγάπης, εμπιστοσύνης, κατανόησης και αγαστής συνεργασίας ανάμεσα στους διαδίκους, τα οποία είναι προαπαιτούμενα για την ορθή άσκηση του καθήκοντος της συνεπιμέλειας.
Συμπερασματικά, η συνεπιμέλεια, υπό την ανωτέρω της μορφή, δύναται να λειτουργήσει ευεργετικά για το τέκνο όταν αποτελεί αντικείμενο συναπόφασης των γονέων, που σκοπό θα πρέπει πάντα να έχει το συμφέρον του τέκνου.
